بلبرینگ خود تنظیم
طراحی بلبرینگ خود تنظیم به گونه ای انجام گرفته است که در اثر تغییر زاویه محوری، به راحتی سازگاری پیدا کرده و در عملکرد آن اختلالی به وجود نیاید. چرا که گاهی اوقات شفت ها پس از مدتی دچار تغییر زاویه محوری شده و یا اینکه در اثر نصب نامناسب محور ان ها در راستای محور شفت قرار نمی گیرد.
در این صفحه با تعریفی از انواع بلبرینگ قابل تنظیم، ویژگی ها و کاربرد و همچنین نحوه نصب آنها آشنا خواهید شد، تا دانش کافی برای خرید بلبرینگ خود تنظیم داشته باشید.
در پایان هر کدام از این عوامل به طور مفصل توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید!
انواع بلبرینگ های خود تنظیم
مزیت بلبرینگ خود تنظیم را بدانید!
بلبرینگ های معمولی در اثر تغییر راستای محور خود دچار افت شدید عملکرد می شوند و طول عمر آن ها به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند. به طور کلی در اثر تغییر راستای شفت و بلبرینگ، نیرو شعاعی وارده به طور یکسان بین ساچمه ها توزیع نشده و به برخی از ساچمه ها نیروی بیشتری وارد می شود. به این ترتیب این ساچمه ها زودتر از سایر ساچمه ها آسیب دیده و عملکرد بلبرینگ را مختل می کنند. بلبرینگ خود تنظیم به گونه ای طراحی شده است که تحت چنین شرایطی بازدهی آن کاهش پیدا نکند.
| مزیت | توضیحات |
|---|---|
| قابلیت خود تنظیمی | میتواند انحراف یا ناهممحوری بین شفت و محفظه را جبران کند بدون اینکه عملکرد مختل شود. |
| کاهش تنش اضافی | به دلیل طراحی کروی رینگ خارجی، فشار ناشی از انحراف کم میشود. |
| مناسب برای خطاهای نصب | در صورت نصب ناصحیح یا انحراف شفت، عملکرد همچنان پایدار خواهد بود. |
| اصطکاک کم | در مقایسه با بعضی انواع رولبرینگها اصطکاک کمتری دارد و در نتیجه دمای کاری پایینتر است. |
| دوام بالا | به دلیل کاهش تنشهای ناخواسته، عمر مفید بیشتری در شرایط ناهممحوری دارد. |
| مناسب برای بارهای شعاعی | به خوبی بارهای شعاعی را تحمل میکند و برای بارهای سبک محوری هم کاربرد دارد. |
| عملکرد نرم و بیصدا | برای ماشینآلاتی که لرزش و نویز پایین اهمیت دارد مناسب است. |
ویژگی های بلبرینگ خود تنظیم
در طراحی بلبرینگ خودتنظیم، رینگ خارجی به دیواره و بدنه گیربکس یا موتور متصل شده و رینگ داخلی آن به شفت متصل می شود. همانطور که می دانید در طراحی تمامی بلبرینگ ها قفسه هایی تعبیه شده است. این قفسه ها وظیفه دارند که ساچمه ها را در فاصله یکسان از یکدیگر قرار داده و از تماس آن ها با یکدیگر جلوگیری کنند. این مدل از دو ردیف ساچمه تعبیه شده که به بلبرینگ این امکان را می دهد که در دور های بالا و نیرو های شعاعی زیاد، دوام و پایداری بسیار مناسبی از خود نشان دهند. عمدتا بلبرینگ های خود تنظیم به گونه ای طراحی شده اند که ساچمه، قفسه و رینگ داخلی متناسب با تغییر راستای شفت تحت هر عاملی، آزادی حرکت داشته و محور بلبرینگ را با شفت همراستا کنند. به طور کلی در این دسته از تجهیزات صنعتی این امکان وجود دارد که بین ۴ تا ۷ درجه قفسه، ساچمه و رینگ داخلی حرکت آزاد داشته باشند.
انواع بلبرینگ خود تنظیم
همانطور که گفته شد، ویژگی های متفاوت بلبرینگ ها سبب می شود که هر بلبرینگ متناسب با مکانی به خصوص مورد استفاده قرار گیرد. بلبرینگ های خود تنظیم نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به همین دلیل انواع گوناگونی را شامل می شوند. از جمله انواع رایج و پر کاربرد بلبرینگ خود تنظیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بلبرینگ های خود تنظیم بدون کاسه نمد
این نوع از بلبرینگ ها، از جمله بلبرینگ های خود تنظیم معمولی هستند و در شرایط عمومی و عاری از هر گونه گرد و خاک و آلاینده مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی رینگ داخلی این دسته از تجهیزات صنعتی متناسب با شفت های رایج در صنعت به صورت استوانه ای و مخروطی طراحی و تولید می شوند. از آنجایی که در این نوع از بلبرینگ های صنعتی، آب بند نیستند، امکان تغییر و تعویض ماده روان کننده در آن ها وجود دارد.
- بلبرینگ های خود تنظیم با کاسه نمد
به طور کلی این نوع از بلبرینگ های خود تنظیم در شرایط محیطی بسیار نامناسب مورد استفاده قرار می گیرند. در صورتی که محیط کاری سرشار از گرد و خاک و آلاینده های گوناگونی باشد و در بلبرینگ خود تنظیم معمولی استفاده شود، گرد و خاک وارد روان کننده های موجود در بلبرینگ شده و به مرور زمان عملکرد آن را مختل می کند. در واقع کاسه نمد از ورود آلاینده ها به درون بلبرینگ جلوگیری می کند. به طور کلی کاسه نمد ها دارای دمای کاری منفی ۴۰ تا ۱۲۰ درجه سانتی گراد هستند. عمدتا برای اینکه خاصیت آب بندی بلبرینگ خود تنظیم با کاسه نمد دوطرفه از بین نرود، این نوع از تجهیزات صنعتی از مواد روان کننده دائمی استفاده می کنند. این مواد قادر هستند در دمای منفی ۳۰ تا مثبت ۱۱۰ درجه سانتی گراد، گرانروی مناسبی را از خود نشان دهند.
نحوه نصب بلبرینگ های تنظیم کننده
در صورت نصب نامناسب بلبرینگ ها ممکن است زاویه بین راستای محور بیرینگ و شفت به طور چشمگیری تغییر کند و یا اینکه بلبرینگ آسیب دیده و کارایی خود را از دست دهد. به همین دلیل عمدتا عملیات نصب و جا زدن بلبرینگ عمدتا توسط افراد متخصص و متبحر انجام می شود که به بلبرینگ آسیبی وارد نشود.
برای نصب، روی رینگ داخل آن و شفت مورد نظر با شیب ملایمی زا ایجاد می کنند. به این ترتیب بلبرینگ با نیروی بسیار کم و بدون ایجاد ضربه شدید بر روی شفت سوار می شود. برای آنکه بلبرینگ در شفت محکم شود، عمدتا باید از ضربه های متوالی استفاده شود.
برای اینکار معمولا یک صفحه فلزی را روی بلبرینگ قرار داده و با استفاده از چکش به آن صفحه به آرامی ضربه می زنند. به این ترتیب صفحه فلزی ضربات شدید ناشی از چکش را جذب کرده و آن را به صورت یکنواخت روی سطح بلبرینگ پخش می کند.
نکاتی که در هنگام جا زدن بلبرینگ باید به آن توجه شود!
به طور کلی در هنگام جا زدن و درآوردن بلبرینگ ها باید به نکات مهمی توجه نمود که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حرارت دهی بلبرینگ های بزرگ
به طور کلی در صورتی می خواهید بلبرینگ هایی با ابعاد و اندازه بزرگ را در شفت های مورد نظر جا بزنید، باید آن را گرم کنید. به یاد داشته باشید که گرم کردن بلبرینگ خود تنظیم نباید به صورت مستقیم باشد. عمدتا برای اینکار از هیتر، روغن داغ و یا محفظه های گرم کن استفاده می شود تا به این ترتیب گرما به طور یکنواخت در سراسر بلبرینگ توزیع گردد.
- عدم حرارت دهی زیاد به بلبرینگ های خود تنظیم با کاسه نمد
همانطور که گفته شد، در برخی از بلبرینگ های خود تنظیم، به منظور آب بندی کامل از کاسه نمد استفاده می شود. به طور کلی کاسه نمد ها از مواد پلاستیکی و پلی اورتان ساخته می شوند و به همین دلیل در برابر حرارت مقاومت چندانی از خود نشان نمی دهند. عمدتا برای آنکه آب بندی کاسه نمد ه درستی انجام شود، نباید بیشتر از ۱۱۰ درجه سانتی گراد به آن حرارت داد.
نگهداری و عیبیابی بلبرینگهای خود تنظیم
برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش طول عمر بلبرینگهای خود تنظیم، بررسی دورهای و اقدامات نگهداری دقیق ضروری است؛ نخست باید به صورت منظم از صحت و یکپارچگی قفسه و ساچمهها اطمینان حاصل کرد و در صورت مشاهده هرگونه ساییدگی یا تغییر شکل، بلبرینگ را تعویض نمود. روانکاری مناسب یکی از مهمترین مراحل نگهداری است؛ بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده، نوع و مقدار گریس یا روغن کارکرد را تنظیم کنید و در شرایط کاری پرفشار یا دمای بالا فواصل نگهداری را کوتاهتر نمایید. پیش از نصب مجدد بلبرینگ، شفت و پوسته خارجی را کاملاً تمیز کرده و از پخش یکنواخت گریس روی سطح بلبرینگ و قفسه اطمینان حاصل کنید تا از تمرکز گرما یا بار نامتوازن جلوگیری شود. همچنین در هر بازه زمانی مشخص بسته به سرعت دور و شرایط محیطی میتوانید با استفاده از ابزارهای اندازهگیری ارتعاش و دما، نشانههای ایجاد تنش یا اصطکاک اضافی را شناسایی کرده و پیش از وقوع خرابی کامل، نسبت به تعویض یا سرویس بلبرینگ اقدام کنید. با پیادهسازی برنامه منظم نگهداری و بررسی عوامل محیطی (رطوبت، گرد و غبار و دمای محیط)، میتوان پایداری عملکرد را تضمین و هزینههای ناشی از توقفهای ناگهانی و آسیبهای گسترده را به میزان چشمگیری کاهش داد.
بلبرینگ خود تنظیم چیست؟
بلبرینگ خود تنظیم یکی از انواع بلبرینگهاست که به دلیل طراحی خاص خود، قابلیت تطبیق با انحراف یا ناهمراستایی شفت را دارد. این ویژگی موجب میشود که در صورت وجود خطای نصب یا انحراف جزئی در محور، بلبرینگ بتواند بهطور خودکار موقعیت خود را اصلاح کند و عملکرد روانی داشته باشد.
بلبرینگهای خود تنظیم معمولاً دارای دو ردیف ساچمه و یک حلقه بیرونی با سطح کروی هستند که همین ساختار، امکان تنظیم خودکار را فراهم میسازد. این نوع بلبرینگها در صنایعی مانند کشاورزی، ماشینآلات صنعتی و تجهیزاتی که نصب دقیق آنها دشوار است، کاربرد گستردهای دارند.
در خرید بلبرینگ خود تنظیم به چه مواردی باید دقت کنیم؟
نخستین نکتهای که باید به آن دقت کنید، ابعاد و استاندارد بلبرینگ است. انتخاب سایز درست متناسب با محور و محل نصب اهمیت بالایی دارد.
نکته بعدی، نوع قفسه و جنس بلبرینگ میباشد. بسته به شرایط کاری (مانند سرعت، بار یا محیط کاری) بهتر است محصولی انتخاب شود که از متریال مقاوم و استاندارد ساخته شده باشد.
به موضوع برند و کیفیت تولید نیز باید توجه ویژهای داشته باشید. برندهای معتبر مانند SKF، FAG یا NACHI بلبرینگهای خود تنظیم را با کیفیت بالا و طول عمر بیشتر تولید میکنند.
از دیگر موارد مهم در خرید این بلبرینگ، اصالت کالا است. حتماً محصول را از نمایندگیها و فروشگاههای معتبر تهیه کنید تا از اصل بودن و داشتن گارانتی اطمینان حاصل نمایید.
در نهایت به شرایط کاری و نیاز دستگاه نیز دقت کنید؛ زیرا انتخاب اشتباه میتواند باعث خرابی سریع و افزایش هزینههای نگهداری شود.
بلبرینگ خود تنظیم دور بالا چیست؟
توجه داشته باشید که بلبرینگ خود تنظیم دور بالا نوعی از بلبرینگهای خود تنظیم است که بهطور ویژه برای کار در سرعتهای بالا طراحی و تولید میشود. این بلبرینگها با استفاده از مواد اولیه باکیفیت و قفسههای مقاوم ساخته میشوند تا بتوانند علاوه بر اصلاح ناهمراستایی، در دورهای بالا نیز عملکردی روان و پایدار داشته باشند.
یکی از مهمترین ویژگیهای بلبرینگ خود تنظیم دور بالا، کاهش اصطکاک و تولید حرارت کمتر است. این موضوع باعث میشود که بلبرینگ در سرعتهای زیاد دوام بیشتری داشته باشد.
این نوع بلبرینگ بیشتر در صنایعی به کار میرود که دستگاهها نیازمند چرخش مداوم و با سرعت زیاد هستند؛ مانند صنایع نساجی، موتورهای الکتریکی، ماشینآلات دقیق و تجهیزات خودروسازی.
پس اگر دستگاه شما در شرایطی با سرعت بالا کار میکند و احتمال ناهمراستایی نیز وجود دارد، انتخاب بلبرینگ خود تنظیم دور بالا میتواند بهترین گزینه باشد.